Η Γιορτή της Μητέρας και του Πατέρα

Στον καμβά της ζωής μας, δύο μορφές στέκουν εμβληματικές, χαράσσοντας τα πρώτα μας βήματα και διαμορφώνοντας την οπτική μας για τον κόσμο: η μητέρα και ο πατέρας. Δύο ξεχωριστές παρουσίες, δύο διαφορετικές ενέργειες, που συνυφαίνονται για να δημιουργήσουν το θεμέλιο της ύπαρξής μας. Καθώς τιμούμε ξεχωριστά την κάθε μια από αυτές τις μορφές, υπάρχει μια βαθύτερη αλήθεια που τις συνδέει: οι γονείς μας είναι οι πρώτες μας «παρωπίδες», αλλά και οι πρώτες μας «Πύλες» προς τη ζωή.

Αν τους φανταστούμε για λίγο έτσι, σαν δύο παρωπίδες, τοποθετημένες στα άκρα του βλέμματός μας, από τη θέση τους στο οικογενειακό σύστημα, άθελά τους, μας μεταφέρουν τις δικές τους πεποιθήσεις, τους φόβους, τις ανησυχίες, τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες και τον τρόπο που αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα. Αυτές οι «παρωπίδες» καθοδηγούν το βλέμμα μας, εστιάζοντας σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις και αποκρύπτοντας άλλες. Μπορεί να μας δείχνουν ευκαιρίες που εκείνοι θεωρούν ασφαλείς ή σημαντικές, αλλά ταυτόχρονα να μας εμποδίζουν να δούμε άλλες, λιγότερο οικείες ή πιο ριψοκίνδυνες, αλλά ίσως πιο αυθεντικές για εμάς.

Όμως, οι ίδιες αυτές παρωπίδες έχουν και μια άλλη όψη. Στην αρχή της ζωής μας, είναι αυτές που μας προστατεύουν από το άπειρο και χαοτικό του κόσμου, που μας βοηθούν να εστιάσουμε στα βασικά, να μάθουμε τους κανόνες, να αναπτύξουμε μια αίσθηση τάξης και ασφάλειας. Μας δείχνουν τον δρόμο μέσα από την εμπειρία τους, προσφέροντάς μας ένα πλαίσιο αναφοράς για να οριοθετηθούμε.

Στην προσπάθειά τους να μας προετοιμάσουν για τη ζωή, οι γονείς μας, συχνά ασυνείδητα, μπορεί να μας φορτώσουν με βάρη. Βάρη από τις δικές τους ανεπίλυτες ιστορίες, από τις δικές τους προσδοκίες, από τους δικούς τους φόβους. Μπορεί να μας μεταφέρουν την ευθύνη για την ευτυχία τους, την ανάγκη να εκπληρώσουμε τα δικά τους όνειρα, ή τον φόβο της αποτυχίας που βίωσαν οι ίδιοι. Αυτά τα βάρη μπορεί να μας κάνουν να νιώθουμε βαριά, περιορισμένοι, γεμάτοι ενοχές ή ανασφάλειες.

Ωστόσο, υπάρχει μια παράδοξη αλήθεια σε αυτό. Σηκώνοντας αυτά τα βάρη, παλεύοντας με αυτά, μαθαίνουμε την ανθεκτικότητα, ανακαλύπτουμε την ψυχική μας δύναμη. Η αντίσταση που προβάλλουμε, η προσπάθεια να απελευθερωθούμε από αυτά τα φορτία, μας σφυρηλατεί, μας κάνει πιο δυνατούς, μας βοηθά να ανακαλύψουμε τα δικά μας όρια και τις δικές μας δυνατότητες. Μέσα από την επίγνωση αυτών των βαρών, μπορούμε να τα μετατρέψουμε σε πηγές εσωτερικής δύναμης και αυτογνωσίας.

Ταυτόχρονα με το ρόλο των παρωπίδων, οι γονείς μας είναι και οι πρώτες μας πύλες προς τον κόσμο. Μέσα από τα μάτια τους, μέσα από τις αντιδράσεις τους, μέσα από τον τρόπο που αλληλεπιδρούν με την πραγματικότητα, σχηματίζουμε την πρώτη μας εικόνα για το τι είναι ασφαλές και τι επικίνδυνο, τι είναι αποδεκτό και τι απορριπτέο, τι είναι δυνατό και τι ανέφικτο. Οι αξίες τους, οι πεποιθήσεις τους, οι συναισθηματικές τους αντιδράσεις γίνονται τα πρώτα μας φίλτρα αντίληψης.

Αυτή η πρώτη εικόνα του κόσμου, που περνάει μέσα από την πύλη των γονιών μας, είναι βαθιά ριζωμένη στην ψυχή μας. Μπορεί να μας δώσει μια αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης, αλλά μπορεί επίσης να μας εμποδίσει να δούμε νέες ευκαιρίες, να αμφισβητήσουμε παγιωμένες αντιλήψεις και να δημιουργήσουμε τη δική μας μοναδική οπτική.

Στη Συστημική Αναπαράσταση, αναγνωρίζουμε την ιεραρχική θέση των γονέων στο οικογενειακό σύστημα. Είναι αυτοί που έρχονται πρώτοι, αυτοί που μας έδωσαν τη ζωή. Η αγάπη τους είναι μια θεμελιώδης δύναμη που ρέει από αυτούς προς εμάς. Όταν αυτή η ροή διακόπτεται ή διαστρεβλώνεται, δημιουργούνται ανισορροπίες και δυσκολίες σε ολόκληρο το σύστημα. Η αναγνώριση της θέσης τους, η τιμή στην προσφορά τους, ακόμα και όταν η σχέση ήταν ή είναι δύσκολη, είναι ένα βήμα προς την αποκατάσταση της αρμονίας.

Ωστόσο, η αγάπη δεν αναιρεί την ευθύνη. Οι γονείς φέρουν την ευθύνη για τον τρόπο που επηρέασαν τη ζωή μας, για τα βάρη που ίσως μας φόρτωσαν, για τις παρωπίδες που άθελά τους τοποθέτησαν στο βλέμμα μας. Η αναγνώριση αυτής της ευθύνης, χωρίς ενοχοποίηση αλλά με κατανόηση, είναι απαραίτητη για την προσωπική μας ανάπτυξη και την απελευθέρωση από παγιωμένα μοτίβα.

Καθώς μεγαλώνουμε και αποκτούμε τη δική μας οπτική για τη ζωή, αρχίζουμε να βλέπουμε τους γονείς μας όχι μόνο ως τις φιγούρες που μας μεγάλωσαν, αλλά και ως ανθρώπους με τις δικές τους ιστορίες και τις δικές τους ατέλειες. Μέσα από αυτή τη νέα οπτική, μπορούμε να αρχίσουμε να συνειδητοποιούμε τη βαθιά αγάπη που, με τον δικό τους μοναδικό τρόπο, προσπάθησαν να μας δώσουν. Ακόμα και οι περιορισμοί που μας έθεσαν, οι φόβοι που μας μετέφεραν, οι προσδοκίες που μας φόρτωσαν, συχνά πήγαζαν από την επιθυμία τους να μας προστατεύσουν, να μας προετοιμάσουν για έναν κόσμο που και οι ίδιοι αντιλαμβάνονταν ως δύσκολο.

Η στιγμή που συνειδητοποιούμε αυτή την αγάπη, πίσω από τις παρωπίδες και κάτω από τα βάρη, είναι μια στιγμή βαθιάς συγκίνησης και απελευθέρωσης. Αναγνωρίζουμε ότι, σηκώνοντας αυτά τα βάρη, παλεύοντας με τους περιορισμούς, ανακαλύψαμε τη δική μας δύναμη, σφυρηλατήσαμε τον δικό μας χαρακτήρα. Η επίγνωση μετατρέπει το βάρος σε μάθημα, την ενοχή σε κατανόηση, τον θυμό σε συμπόνια. Και τότε, οι παρωπίδες αρχίζουν να χαλαρώνουν, επιτρέποντάς μας να δούμε τον κόσμο με τα δικά μας μάτια, έχοντας όμως βαθιά ριζωμένη στην καρδιά μας την αγάπη και την ευγνωμοσύνη για αυτούς που μας έδωσαν την πρώτη μας ματιά στη ζωή.

Σε αυτή τη συνδυασμένη γιορτή της μητέρας και του πατέρα, ας τιμήσουμε όχι μόνο τις ξεχωριστές τους παρουσίες, αλλά και την κοινή τους επίδραση στη ζωή μας. Ας αναγνωρίσουμε τον ρόλο τους ως τις πρώτες μας παρωπίδες και τις πρώτες μας πύλες, με όλους τους περιορισμούς και τις δυνατότητες που αυτό συνεπάγεται. Και ας επιτρέψουμε στην αγάπη που κρύβεται κάτω από τα βάρη και πίσω από τις παρωπίδες να μας οδηγήσει σε μια βαθύτερη κατανόηση του εαυτού μας και των δεσμών που μας συνδέουν με αυτούς που μας έφεραν στον κόσμο. Γιατί, τελικά, η αναγνώριση της πολυπλοκότητας αυτής της αγάπης είναι το κλειδί για την απελευθέρωση και την αυθεντική μας πορεία στη ζωή.

Κανάρης Κάραλης, Ψυχολόγος,

Πιστοποιημένος Συντονιστής Ομάδων

Συστημικής Αναπαράστασης