Τί κάνω Λάθος; Από το λάθος στην κατανόηση

Στη ζωή μας το λάθος εμφανίζεται ξανά και ξανά, άλλοτε μικρό, όπως μια λάθος απόφαση στη δουλειά, κι άλλοτε πιο βαθύ, όπως το να επαναλαμβάνουμε σχέσεις ή καταστάσεις που μας πληγώνουν. Για τους περισσότερους, το λάθος είναι μια λέξη φορτισμένη με ντροπή και ενοχή. Είναι αυτό που θέλουμε να αποφύγουμε, γιατί το συνδέουμε με την αποτυχία και την αδυναμία. Κι όμως, το λάθος είναι μέρος της καθημερινότητας όλων μας. Κανείς δεν ζει χωρίς να κάνει λάθη. Το ερώτημα δεν είναι αν θα συμβούν, αλλά πώς τα βλέπουμε όταν συμβαίνουν και τι κάνουμε από εκεί και πέρα.

Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά, θα δούμε ότι πολλές φορές το λάθος μάς σταματά από το να συνεχίσουμε, σαν να μας παγώνει. Άλλες φορές, το προσπερνάμε γρήγορα, χωρίς να το σκεφτούμε, χάνοντας την ευκαιρία να μάθουμε κάτι από αυτό. Η σχέση μας με το λάθος δείχνει πολλά για τη σχέση μας με τον ίδιο μας τον εαυτό. Πίσω από την αίσθηση του λάθους κρύβονται βαθύτερες αιτίες. Οι συνήθεις σκέψεις, οι παιδικές εμπειρίες, οι πεποιθήσεις που κουβαλάμε. Όταν από νωρίς μαθαίνουμε ότι το λάθος μάς κάνει «κακούς» ή «ανεπαρκείς», μεγαλώνουμε με μια εσωτερική φωνή που μας κρίνει κάθε φορά που δεν πετυχαίνουμε. Αυτή η φωνή μάς εμποδίζει να δούμε το λάθος ως φυσικό κομμάτι της εξέλιξης και μας παγιδεύει σε μια χαμηλή εικόνα για τον εαυτό μας. Το λάθος δεν γίνεται τότε απλώς ένα γεγονός, αλλά γίνεται απόδειξη ότι «δεν αξίζουμε», «δεν μπορούμε», «κάτι δεν πάει καλά με εμάς».

Οι παλιοί μας προγραμματισμοί, εκείνες οι φράσεις που άκουγαν οι περισσότεροι ως παιδιά, όπως «πάλι λάθος έκανες» ή «δεν πρόσεξες αρκετά» συνεχίζουν να μας επηρεάζουν. Δημιουργούν μια εσωτερική στάση που δεν μας επιτρέπει να σταθούμε με κατανόηση απέναντι στο λάθος και μας κάνουν να το βιώνουμε ως προσωπική αποτυχία.

Τι θα συνέβαινε όμως αν αρχίζαμε να βλέπουμε το λάθος διαφορετικά; Αν το βλέπαμε ως ένα μήνυμα ότι κάτι χρειάζεται προσοχή, ότι μια συνήθεια ή μια πεποίθηση μας κρατά κολλημένους; Το λάθος μπορεί να γίνει ευκαιρία για μια νέα ματιά αν καταφέρουμε να το δούμε με περιέργεια αντί με φόβο. Μπορεί να μας δώσει πληροφορίες όπως γιατί κάνουμε το ίδιο ξανά και ξανά ή τι δεν αλλάζει παρότι προσπαθούμε. Μπορεί να μας δείξει τις ασυνείδητες πεποιθήσεις που συνεχίζουν να μας οδηγούν σε αδιέξοδα.

Κι αυτή η αλλαγή οπτικής δεν είναι θεωρητική. Όταν αρχίσουμε να παρατηρούμε το λάθος χωρίς να το δούμε ως εχθρό, δημιουργείται χώρος μέσα μας, χώρος να ρωτήσουμε «τι θέλει να μου δείξει αυτό;» και να ακούσουμε την απάντηση.

Το πρώτο βήμα είναι η κατανόηση. 

Να δούμε καθαρά το μοτίβο που επαναλαμβάνεται. Να αναρωτηθούμε τι κοινό έχουν οι στιγμές που νιώθω πως «κάνω λάθος»; Ποιες σκέψεις έρχονται αμέσως μετά; Η κατανόηση μάς βοηθά να απομακρυνθούμε λίγο από την ένταση του λάθους και να σταθούμε στη θέση του παρατηρητή.

Το δεύτερο βήμα είναι ο επαναπροσδιορισμός.

Να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε το λάθος όχι ως ντροπή, αλλά ως μήνυμα. Να πούμε στον εαυτό μας «Αυτό που συνέβη, με πληροφορεί για κάτι βαθύτερο μέσα μου. Τι είναι αυτό;». Η ερώτηση αυτή ανοίγει την πόρτα στην επίγνωση και την αλλαγή. Δεν χρειάζεται να δώσουμε απάντηση αμέσως. Αρκεί να κρατήσουμε την ερώτηση ζωντανή και να μείνουμε σε επαφή με αυτό που αποκαλύπτει.

Το λάθος δεν είναι μόνο εμπόδιο. Μπορεί να γίνει αφετηρία για μια υπερβατική διαδρομή. Μια διαδρομή που δεν έχει στόχο να μας διορθώσει, αλλά να μας γνωρίσει καλύτερα με τον εαυτό μας. Μια πορεία που μας μαθαίνει να στεκόμαστε με περισσότερη κατανόηση απέναντι στις αδυναμίες και τα μοτίβα μας. Γιατί όταν αποδεχτούμε ότι το λάθος δεν είναι ο εχθρός, αλλά η αρχή για να μάθουμε τι μας περιορίζει, τότε μπορούμε να απελευθερωθούμε από την ανάγκη να είμαστε τέλειοι και να αρχίσουμε να ζούμε με μεγαλύτερη αυθεντικότητα.

Το λάθος δεν έρχεται για να μας μειώσει, αλλά για να μας προσκαλέσει να δούμε όσα μένουν κρυφά. Αν τολμήσουμε να σταθούμε εκεί, μπορούμε να ανακαλύψουμε μια δύναμη μέσα μας που δεν γνωρίζαμε ότι υπάρχει, τη δύναμη να καταλάβουμε, να αγαπήσουμε και να αλλάξουμε.

Κι όταν καταλάβουμε ότι το λάθος δεν είναι τιμωρία, αλλά μήνυμα, γεννιέται μέσα μας η ανάγκη να δούμε πιο καθαρά. Να ξεχωρίσουμε τι είναι δικό μας και τι ίσως μας ανατέθηκε άθελά μας. Να αναρωτηθούμε ποια μοτίβα συνεχίζουμε να κουβαλάμε, ποια συναισθήματα δεν μας ανήκουν, και πώς όλα αυτά συνδέονται με το βαθύτερο σύστημά μας.

Η μέθοδος της Συστημικής Αναπαράστασης μπορεί να ανοίξει μπροστά μας το δικό μας ψυχικό πεδίο, εκεί όπου μπορούμε να σταθούμε με μεγαλύτερη αλήθεια απέναντι σε όσα επαναλαμβάνονται. Δεν παρατηρούμε απλώς, μετουσιώνουμε, αγγίζουμε κατανοήσεις που μέχρι τότε έμοιαζαν απρόσιτες, αποκτούμε επίγνωση για τις ρίζες όσων μας κρατούν εγκλωβισμένους.

Γιατί κάθε πεποίθηση, κάθε εμπλοκή, κάθε εσωτερικό «λάθος» έχει τις ρίζες του στο σύστημά μας, στο προσωπικό, το οικογενειακό, ακόμα και το συλλογικό.

Η Συστημική Αναπαράσταση μάς δίνει τη δυνατότητα να φτάσουμε κατευθείαν στη ρίζα, να δούμε καθαρά την αιτία, και να ανοίξουμε δρόμο όχι μόνο για να κατανοήσουμε, αλλά και για να μεταμορφώσουμε ό,τι μας κρατούσε πίσω.

Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείς να δεις το Επόμενο

Βιωματικό Εργαστήριο

Συστημικής Αναπαράστασης

https://www.kanariskaralis.com/events

Κανάρης Κάραλης, Ψυχολόγος

Αναγνωρισμένος Συστημικός Αναπαραστάτης Ε.Ι.Σ.Α.® (DGfS)

Συντονιστής Ομάδων Συστημικής Αναπαράστασης